AFARIA
—Hara, karakola eta barea badatoz!
—Zer gertatzen da?
—Afaria prest dago baina mahaia jarri beharra dago!
—Berehala!
—Regina etorri da, aita, zurekin hitz egin nahi duela.
—Geratu ahal izateko telefonorik utzi al du?
—Berak ez du erabiltzen, badakizu, garai haietatik eratorriko ohitura zaharra...
—Orduan, nola geratuko gara?
—Orduan bezala zita jarri dizu. Bihar hamaiketan Inpernupen.
—Itsaslabarreko arroketan edo tabernan?
—Baita Katuplazan ere! Zu ez zara flyscha ikustera etorri, aizu... tabernan noski.
—Eta gaur, ama, nola egingo dugu lo?
—Beti bezala, zuek elkarrekin eta ni bakarrik.
—Birus gaizto bat datorrela diote eta etxe honetan ez dugu espazio handirik. Ez edukitzearren, ez daukagu ezta balkoi ziztrinik ere! —Pellok.
—Eta birus gaiztoa, honezkero, etorri zaigu jada hona! —Anamarik.
—Ez esan hori, ama! Attuna ez da gaiztoa!
—Lasai, Pello, txantxetan esaten dik... nik ere maite zaitut, Anamari!
Betiko lehia sumatzen zen aita-alabaren artean. Telesen bikotea hil zenean bera ez zegoen etxean eta ezin izan zuen bere ondoan ezertan lagundu eta, are gutxiago, behar bezalako agurrik eman. Pello jaio zenean ere, Anamariren aita nonbaiten ezkutaturik egongo ote zen batek daki, baina, Zumaian behintzat, ez zegoen. Horrela izan zen haien arteko harremanen etena edozeinen bizitzatarako funtsezkoak izaten diren egoeretan, behin eta berriro, ia salbuespenik gabe, eta Anamarik faktura haiek kobratzeke zituen.
—Telebistan, agian, birusaren etorrera dela eta, jende guztia kalera atera gabe geratuko dela esan omen dute.
—Nahikoa lan... eta eskolak? Eta erosketak...? Ez da posible!
—Nik horretarako ohitura badut. Egon naiz Parisen eta Genevan baina ez ditut apenas ezagutzen, ia denbora guztia ezkutaturik bizi izan naiz haietan.
—Baina jende guztia ez da zure kastakoa, aita.
—Hemendik alde egitea, bale, Attuna, poliziaren beldur egon nahi ez izatea ulertzen dut, baina, hemendik kanpo ere bai?
—Bai horixe, itzalean bizi nauk ni urteetan. Terroristatzat jotzen gintiztean eta guk, berriz, le soleil n’est pas pour nous, “eguzkia ez duk guretzat” esaera zaharrean sinesten genian.
—Bueno, aita, eman bakea, dagoeneko eguzkia joana da eta hemen zer jatekorik badugu, eduki.
—Ados, zahatoa pasa, arren.
—Gorroto dut puztutako larru zikin hori, aizu!
—Nik, berriz, hutsik eta puztu gabe dagoenean gorrotatzen dut...
—Begira, hemen daukazu, aita, olagarro salda.
—Boa, pulpo sopa, maite dut gure tropa!
—Otorduak baino lehenago edateak ez dizu onik egiten!
—Ezta gizonik egiten!
—Isildu behingoz eta jan zerbait, Erribera kaleko geltoki guztietan geratu zarela ematen du eta!
—Egia esanda Erribera kalean jende askorekin geratu naiz hizketan tabernetara sartu beharrik gabe. Lutxirekin egon naiz, adibidez...
—Ez al zara ibili Inpernupen Zarautz zurruteroarekin?
—Herri santu honetan dena jakiten da!
—Horixe baietz!
—Den-dena ez omen da jakiten. Esaterako, Lutxik, dagoeneko, euskaraz ere ez daki. Nik gogoratzen dut txikitan gurekin jolasean eta, guk bezala, gaztelera ia ez zekiela. Egun, berriz, ez da gauza izan hitz pare bat lotzeko ere... ze gauzak!
—Ze espero zenuen, Attuna, nire eskolan euskara gelan barruan besterik ez da entzuten, behin patiora edo kalera joanda, akabo euskara.
—Bai motel, gure garaian, Franco hil ondoren, esaten genian: “Berrogei urte eta gero hau”. Nire kanpoko berrogeialdia bete ondoren gauza bera errepikatu beharko nikek.
—Erribera kaleko adierazpen askatasunaren txokoa ikusi al duzu? —Pellok.
—Koloretako Gernikaz margotutako kantoia? Bai, noski. Ederra duk.
—Laurogeita zortzigarrena...
—Zer diok?
—Aurreko Udalak debekatu zuen horma horretan margoak egitea baina, urteetan zehar, munipen eta artisten arteko borrokak direla medio, laurogeita zortzi mural marraztu eta ezabatu ziren egindako azkena finkaturik geratu arte.
—Adierazpen askatasunik gabe ez zagok ezer! Izan ere, gizakiek adierazpen askatasunaz gozatzea jende arruntaren helburu gorentzat jo zuen Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsala eta haren defentsa bere garaian izan zituan gure borrokaren oinarria ere...
—Olagarroa ere errepikatzeko, aita?
—Bai, dagoen bitartean eskola zaharrekook ez diogu jatekoari inoiz laga. Heziketa kontua izango da!
—Mesedez, zu hezigaitza izan zara beti!
—Attuna, ez al zinen kanpora joan arazo politikoengatik?
—Horri taxuz erantzutea eta behar bezala azaltzea, mutiko, erraza eta zaila duk aldi berean. Polizia nire atzetik zebilela jakin bezain laster ezkutatu ninduan Iraetan, baina, ekaitzak ez zuela baretzen ikusita, atzerrirako bidea hartu nian. Reginarekin joan ninduan Dantxarineraino eta hantxe, erreka pasa ondoren, hasi ninduan nire berrogei urteko bidaia.
—Baina Franco hilik zegoen jada...
—Bai, eta sozialistak Madrilgo Gobernuan, baina ez zegoan errukirik guretzat, jazarpenak eta “inkontrolatuak”, baita tortura latzak ere, eguneko ogia... galdetu bestela Txomini edo orduko edonori...
—Aita, urteak badira Txomin ez dela herritik azaldu ere egiten...
—Pentsa... joan aurretik gutuna utzi nian Indamendi elkartean, ardo botilen artean ezkutaturik...
—Gizonen kontuak, nola ez!
—Nik ezin nian hemengo egoera jasan. Kontrolak toki guztietan, izua eta tristura. Jendeak ez zian lasai hitz egiteko adorerik, bakoitza bere etxean gordetzen eta, lagunartean ere, mesfidantza nagusi zuan. Baina nik kamiseta gorria baino gehiago nian herritik jasoa. Horrek eraman nindian erbestera. Adiskidetasun faltak, giro doilor bezain otzanak eta kritikarako gaitasunik ezak. Herri domestikatua bihurtuta geundean. Frankismoarekiko haustura edo sistemaren erreforma zuan orduko bidegurutzea eta nik, beti bezala, bide okerra aukeratu nian, nonbait, eta ordainarazi egin zidatean.
—Aita, ni bihar lanera noa, etorri den birus madarikatuak baimentzen badu behintzat, baina ez dakit noiz arte ibiliko garen horrela, landuna eta lanik gabea txandakatuz, sortu den egoera tamalgarri honetan. Beraz, nire lotarako tokia libratu hementxe eta zuek joan logelara zuen berriketarekin jarraitzeko.
—Goazen, Attuna, zure istorioekin segitu nahi dut eta!
[ebook-a jaitsi]