Begibedar

Nefer Olaizola

 

Ardia eta dragoia

 

 

Bidaian zehar, askotan iruditu zitzaion inork ez ziola ahokadarik botatzen garondotik, hura beti atzetik ibiliko zela jakin arren. Basoaren handitasuna bukatzear zegoen eta oraindik ez zekien nora eman hurrengo urratsa. Bere atzeko horrek harrapatzen bazuen barrutik guztiz erreko zuen eta haren gomuta betiko galduko zen. Ez zuen errauts lehor eta ahanzkorra izan nahi. Landareak, haizea eta ilargia biziki maite zituen, besterik ez. Ahal zuen orotan kantatzen zien, eta bere sabeleko haurrak balira bezala mimatzen zituen. Ez zegoen gaiztakeriarik horretan, ezta beste munduko aztikeriarik ere. Lurreko maitasuna zen, bizi zen erreinuarekiko maitasuna. Hala ere, bazirudien zerbait ez zela zuzena bere baitan, hainbeste min egin nahi bazion norbaitek. Baina bihotza ez zitzaion uzkurtzen, horrezkero ikasia zegoen zauri kontuetan, eta bazekien, etorkizunean, bizitzaren orbain ilun haiek izango zirela gehien distiratuko zutenak.

        Eta berpiztu zen oin-hotsa, inoiz baino hurbilago. Korrika eginez gero ez zen urrutira iritsiko, ez baitzekien non zegoen; eta gelditzea erabakitzen bazuen, amore ematea bezala izango litzateke. Zerura begiratu zuen, erantzun bila, eta gero begiak itxi zituen. Bat-batean, haizeak indar handiagoz jotzen zuela nabaritu zuen aurpegian. Betazalak jaso eta sekulako bi begi hori aurkitu zituen bere aurrean. Eztia ematen zuten. Ezti urreztatu eta arina. Eta hauen azpian, sudur handi batek aire astuna botatzen zion aurpegira, betileak urratuz. Suge-gorputza zuen, ezkata ilun eta dirdaitsuz apaindua. Ahoa pixka bat ireki zuen, eta hortz zorrotz-zorrotzak azaldu ziren ahopetik.

        —Nora zoaz, emakumea? —ahots ozen eta larri bat atera zen izaki luzearen barrutik.

        —Ez dakit, jauna. Galduta nago, ihesean.

        —Badakit ondo zer den hori. Nork harrapatu nahi zaitu?

        —Gaitzak ez du izenik, baina nire arimaren bila dator.

        Dragoia gehiago hurbildu zen, bere gorputzaren zatiak elkarren artean korapilatuz.

        —Nire arimaren bila ere etorri ohi dira. Ezjakintasuna ausardiaz beteta dago, emakumea —hau esan eta etzan egin zen—. Milaka urte daramatzat Ahüzkin bizitzen, baina egunetik egunera gosez hiltzen naiz. Azkenengo aldian, Zunharretara jaitsi nintzen janari bila, eta erraiak erre zizkidaten bertan.

        —Ni ere barrutik erreko naute harrapatuz gero.

        Dragoiak begiak kliskatu zituen eta lurretik altxatu zen.

        —Hori ezin dugu onartu. Nik lagunduko dizut, zure laguntzaren ordainean. Nire bizkar gainean eraman zaitzaket, lehenik janaria lortzen badidazu.

        Eta horrela, eztizko begi haiek edertu egin zuten emakumea.

 

 

* * *

 

Egunsenti hartan, bi ahizpak eguneko zeregina argi izanda esnatu ziren. Adartzak ahizparekin fidatzeko konpromisoa hartu zuen, eta bere buruak bazekien amaierara arte hala izango zela. Hortaz, Zunharreta eta dragoi bitxi horri buruz gehiago jakitea litzateke hurrengo pausoa, eta erantzunak lortu nahi bazituzten, ezin ziren bakarrik joan, edo aurrekoan gertatutakoa errepikatuko zen. Lurraren azalean eta hortik kanpo zegoen izaki jakintsuena beharko zuten premiazko informazioa lortzeko eta emakumea harrapatu ahal izateko. Eta izaki hori amañi zen.

        Berehala konbentzitu zuen Adartzak Zunharretara bi bilobak laguntzeko, arrastian pala partida bat ikusi nahi zutela aitzakia jarriz. Antia pozez gainezka zegoen, eta horrek betiko korapilo larria askatzen zion nolabait Adartzari. Biziki atsegin zuen ez zela ahizparen itxurakeria hutsa, bere zirrara ukigarria eta bakuna zela. Ia-ia, kizkur motzak bizirik nabaritzen zizkion buruan bueltaka. Eta ia-ia, itomenaz ahaztea lortzen zuen horrela, bere ahizparen esentzia sentituz.

        —Zer moduz txorimaloa, Antia? —bota zuen irribarreka amañik, gidatzen zegoela. Adartza urduri samar jarri zen bat-bateko galdera horrekin.

        —Arraro dabil, baina bere arazoa konpontzen ari naiz —erantzun zuen Antiak pentsakor.

        —Bai, laguntzen ikusi zintudan. Aspaldi ez zinela joaten —Adartzak arretaz entzuten zuen elkarrizketa.

        —Aspertu ninduen, baina lehengo egunean jatorra iruditu zitzaidan berriro.

        —Bihotz oneko txorimaloa da, bai. Ez duzu uste, Adartza?

        Adartzak bere lekutik salto egin zuen.

        —Ez dut asko ezagutzen.

        —Aurreko goizean ez zinen harengana gerturatu ahizparekin, horregatik izango da, ez diozu aukerarik ematen —eta maitasunez beteriko irriñoa eskaini zion biloba nagusiari—. Etxean bizi diren izaki guztiek dute bihotz polita.

        Adartzak memoria egin zuen orduan. Lepokoa desagertu zen goiz hartaz ari zen, baina berak ez zuen amañi ez etxean ez lorategian ikusi. Beraz, ez zuen ulertzen nola jakin zezakeen ez ziola Antiari lagundu txorimaloa bisitatzera.

        —Ea, iritsi gara —eta amañik autoa gelditu zuen Adartzaren pentsamenduak bortizki moztuz.

        Behin Zunharretan, frontoia hutsik zegoela ikusi zuten. Pena aurpegia jarri zuen Antiak, antzezle paperean erabat murgildurik, Adartza mutu zegoen bitartean. Dataz nahastuko ziren, akaso. Amañi ez zen batere haserretu, bere biloba bakarrak ziren eta gauza guztien gainetik zaintzen zituela argi zuen Adartzak. Paseatzera gonbidatu zituen, egun argitsua aprobetxatzeko. Bideko harriak oinarekin kolpatzen zituen Adartzak ibiltzen zen heinean, eta Antia amañiren ondoan zihoan, baina ukitu gabe. Amañiren siluetari erreparatu zion. Mehea eta konkortua. Orduan, bere ibiltzeko moduari so egin zion. Arina eta samurra. Amaren ibilera gogorarazi zion. Bere buruari galdetu zion ea bera ere horrela ibiliko ote zen, hegaka ari balitz bezala. Bat-batean, bere ahotsa entzun zuen hizketan.

        —Amañi, ama hegan bezala zebilela uste duzu?

        Amañik buelta eman zuen, eta hirurek batera jarraitu zuten bidea.

        —Zure ama oinekin zebilen, ia mundu guztia bezala.

        —Ba nik ezetz uste dut. Oinekin ibili gaitezke, baina beste zeozerk eusten digu —ihardetsi zuen Antiak.

        —Zuri zerk eusten dizu? —amañi Antiarengana zuzendu zen.

        —Zeruko grabitateak, gehien bat —irribarre zabala atera zitzaion—. Eta karameluzko sagarrak. Azukreak nire zangoak egun osoan zehar ez gelditzea eragiten du.

        —Eta zuri, Adartza? —amañik begietara zuzenean begiratu zion. Adartzak begirada baztertu eta beste harri bat jo zuen oinarekin.

        —Korapilo batek.

        Isiltasuna egin zen. Minutu luze batzuez jarraitu zuten paseatzen, alanbre-hesi batera iritsi arte. Ardi asko eta asko hesi barruko belarretan bazkatzen zeuden. Behatzen gelditu ziren.

        —Amañi, kontaiguzu istorio bat, baina hasiera eta amaiera bakarrik duena. Adartzak jarriko du korapiloa, horrela gainetik kenduko du.

        Barrezka hasi ziren. Eta aspalditik ez zuten horrela barre egiten, zinez. Ezin zioten barreari eutsi. Adartzak sabela mila zatitan lehertuko zitzaiola sentitzen zuen, baina ez zuen gelditu nahi, triparik eta birikarik gabe geratuko bazen ere. Horrelako uneetan, ukiezina izan arren, denbora hortz artean dastatu zitekeen gozamena bilakatzen zen.

        —Ea, zeri buruzko istorioa nahi duzue?

        —Hemen gertatutakoa, eta dragoi askorekin.

        Adartzak Antiari ukondokada bat eman zion eta lurrean eseri ziren, amañi erosotasunez entzuteko.

        —Badut bat, baina dragoi bakarrarekin —amañik eztul txiki bat bota zuen—. Kondairak dioenez, Ahüzki mendian, kobazulo heze batean herensuge bat bizi zen. Lurreko izaki guztiak gorrotatzen zituen, eta alderantziz. Animaliak eta pertsonak erakartzen zituen, oso jatuna baitzen. Gero, kobaren iluntasunean irensten zituen. Ez zen askotan handik ateratzen, kanpora joaten zen bakoitzean ehizatzen saiatzen zirelako, baina behin, ezin izan zuen gehiago jasan eta ardiak jatera atera zen. Zunharretako jendeak herensugearen existentziari buruz bazekien, eta ordurako, ardiak zaintzen zituen gaztea prest zegoen. Pozoitu zuen. —amañik begiak izugarri ireki zituen—. Herensugea sutan jarri zen eta ibai baten bila hasi zen, eta, bidean, hemengo zuhaitz guztien muturrak zapuztu zituen bere isatsarekin. Hori izan zen herensugea ikusi zuten azkenengo eguna.

        —Ardiak jaten ditu? —galdetu zuen Antiak, amañik istorioa bukatu bezain pronto—. Horko ardiak bezalakoak?

        Adartza ardiei begira jarri zen, eta herensugearen erasoa irudikatu zuen bere buruan. Ardiak babesgabe imajinatu zituen, odolez blai. Elurrarekin nahasturiko mitxoleta zelai bat bezala.

        —Bai, hori dio kondairak.

        —Orduan, ez da hemendik pasa… —xuxurlatu zion belarrira Antiak Adartzari—. Goazen etxera, amañi, gose naiz eta.

        Antiak eta amañik bueltako bideari ekin zioten. Adartza, atzean geratu zen, eta ardi zaurituaren arnasestua ere entzun zezakeen bere bihotzean. Haren taupadak betirako itzaltzen.

 

 

        Gaua eroria zen, baina Adartzak ezin zuen lorik egin. Ez zitzaion axola amesgaitzoak izatea, haiekin bizitzen ikasi zuen jada. Larrimin handiagoa zion egiari. Ametsak egia ote ziren eta bere erraietako istorioak ote ziren beldur, Antiak zioen moduan. Logura zuen, begietako betazalak erortzen zitzaizkion, baina erne mantentzen zituen, urduri. Orduan, logelako atea irekitzen zela entzun zuen. Amañiren itzala iruditu zitzaion logelara isilpean sartzen ari zen hura. Leihora hurbiltzen ikusi zuen, poliki-poliki. Bertan, zerbait utzi eta buelta eman zuen, alde egiteko intentzioz, baina Adartzaren begiekin egin zuen topo. Amañiren begiak hezeak nabaritu zituen, baina haren eskuak bere begiak zarratu zizkion eta belztasunean murgildu zen.